ΜΕ ΤΟ ΤΟΜΑΡΙ ΤΩΝ ΖΩΝΤΑΝΩΝ
Η ποίηση της Νάντιας Γαβαλά είναι μια ποίηση χωρίς σκουφάκι. Στο πρώτο της ποιητικό βήμα παρουσιάζει ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε – κυρίως – το κίνητρο. Και το κίνητρο είναι η ασφυξία: Όχι της ζωής, όχι της έκφρασης του έρωτα, αλλά η ασφυξία με την οποίαν μας κερνάει ο χώρος στον οποίον μεγάλωσαν τα πιο κρυφά όνειρα.
Ο συμβολισμός της Γαβαλά είναι το καθρέφτισμα αυτού του εκτυφλωτικά άδειου χώρου της ουτοπίας, αυτού του μη – τόπου, που όμως θα μπορούσε, υπό προυποθέσεις, να βγάλει το κεφάλι του ξανά, δειλά δειλά, έξω, αποκτώντας μια πιο ουσιαστική και καθορισμένη εκδοχή.
Οι δρόμοι των Εξαρχείων, η πόλη – έρημη από πάθη, έρημη από δράση, η παλιά πλατεία που ξέμεινε, σαν πλάνο του σινεμά, μια μπύρα ξαπλωμένη στο παγκάκι, και γύρω γύρω οι άνθρωποι, «ένα τσιγαράκι, ρε φίλε», φιγούρες του χθες, ηττημένοι, αλλά χωρίς να το καταλαβαίνουν νικητές, με τα φτερά του αετού στην πλάτη τους, μπορεί μαδημένα – τι σημασία έχει; - η σελήνη, ένα λευκό φως, ο ουρανός παντού, μια μαύρη μπογιά.
Στις γωνίες είναι αραδιασμένος ο νόμος. Φυλάει καρτέρι, για να μην χωρέσει, να μην μπορέσει να μπει το καινούργιο. Και τα ποιήματα; Αποταμιεύουν κόκκινο στις τσέπες της σιωπής, στις τσέπες του μέλλοντος. Άλλοτε σπινθηρίζουν θύελλες, άλλοτε εύχονται κολάσεις, άλλοτε αφισσοκολούν στα σύννεφα το τελευταίο τους έργο. Άλλοτε πάλι, ψάχνουν για έναν αετό. Ή για ένα όπλο.
Ένα είναι το σίγουρο: Αυτά τα τριάντα οκτώ – επονομαζόμενα και τριαντάφυλλα – ποιήματα, σφηνωμένα στην κάννη του P38, γράφουν μια πρόταση μεταμόρφωσης και εξιδανίκευσης του κοινωνικού πλαισίου. Όχημα, η επαναστατική βία. Το αν είναι πολιτική αυτή η πρόταση ή αμιγώς λυρική, νομίζω λίγο ενδιαφέρει. Άλλωστε, είμαι από τους ανθρώπους που πιστεύουν ότι η ποίηση κάνει καλύτερα τη δουλειά της όταν είναι άοπλη.
Η αύρα των ανθρώπων που έζησαν και έγραψαν για την πλατεία, της Κατερίνας Γώγου, του Τεό Ρόμβου, του Λεωνίδα Χρηστάκη, του Νικόλα Άσιμου, του Νίκου Μπαλή, είναι εμφανώς παρούσα σ’ αυτή τη συλλογή, πυκνώνοντας τις γραμμές της και δημιουργώντας μια αλυσίδα περιφρούρησης για τους στίχους της. Ένα μπλοκ διαμαρτυρίας, μια πλανόδια υπερβολή, που μέσα στην υποκειμενικότητα και τον καταιγισμό των επιθέτων της, πασχίζει να διέλθει αλώβητη τα σκοτάδια των δρόμων. Και να τολμήσει το όνειρό της: Αδιαφορώντας για το χειροκρότημα του κοινού, να αγκαλιάσει την επανάσταση, τις νύχτες, με φτερά πεταλούδας.
Αυτή η ποίηση είναι μια πανοπλία, ένα αλεξίσφαιρο γιλέκο, ένας ακτιβισμός δωματίου. Ένα άδειο μπουκάλι Jameson. Γύρω της, μαζεύονται οι νεκροί: Καπνισμένοι απ’ το χρόνο, ασεβείς γιατί έτσι τους αρέσει, ντυμένοι με το τομάρι των ζωντανών.
Όπως και στον Μπλοκ, ή ακόμα, ακόμα, και στον ωμό, καταγγελτικό χαρακτήρα του Γκίνσμπεργκ, τα «38 τριαντάφυλλα» έχουν δυο βασικές κατευθύνσεις: Μία ατομική – της αυτοκάθαρσης. Και μία συλλογική – της επανάστασης.
Η Γαβαλά δεν προκρίνει καμία, προτιμά να ασωτεύει -αν και αποφαίνεται: «Οι πράξεις θα πράξουν». Όπως έπραξε η Σαρλότ Κορντέ, βυθίζοντας το μαχαίρι στο στήθος του Ζαν Πωλ Μαρά, στην Γαλλική Επανάσταση.
Λένε πως οι ποιητές δεν έχουν την κοινή λογική, είναι εκκεντρικοί, σε βαθμό τρέλας. Μα, η κοινή λογική είναι η γνωστότερη εκδοχή επιβεβλημένης τρέλας. Αυτή που βασανίζει την καθημερινότητά μας, υψώνοντας τείχη, σκορπίζοντας δισταγμούς ή μοιράζοντας αιωρήσεις. Ο ποιητής έχει μια φυσική τρέλα. Και την χρησιμοποιεί, στις περισσότερες περιπτώσεις, εις βάρος του.
Το στοιχείο της αυτοκαταστροφής υπάρχει μέσα στις σελίδες του βιβλίου της Νάντιας Γαβαλά, γεγονός που μας επιτρέπει να μιλήσουμε με σιγουριά για ποίηση: Ποίηση με θέση, που αποκαλεί προδοσία την ουδετερότητα, και σε κάθε περίπτωση, δίνει αφορμές για έντονες και ενδιαφέρουσες θεωρήσεις.
Σταύρος Σταυρόπουλος, περιοδικό ΔΙΑΒΑΖΩ, Τεύχος 512. Νοέμβριος 2010
< Η Νάντια Γαβαλά είναι καθηγήτρια σε ΙΕΚ και τριτοετής φοιτήτρια στο ΕΑΠ στο πρόγραμμα «Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό». Έχει τέσσερις κόρες, τρία διαζύγια, τρεις γάτες και μια περίεργη σχέση με τον έρωτα και τον θάνατο. Το 38 τριαντάφυλλα είναι το πρώτο της ποιητικό βιβλίο.>
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου