ΣΤΑΥΡΟΣ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ
Ο άνθρωπος έσπασε
εκδ. Γαβριηλίδης 2015
Λοιπόν, όλα
άρχισαν όταν εκείνος ο κρετίνος ο Πέρυ Κόμο τραγούδησε τη Γκλεντόρα.
Και όλα
γδάρθηκαν και λύγισαν και έσπασαν όταν ο Τζιμ Μόρισον τραγούδησε This is the end/my only friend/ the end. Από τότε ένας Ινδιάνος μας έχει
καθίσει στον ώμο και μετράει πόση ανατολή και πόση δύση απομένει να δούμε στο
υπόλοιπο της ζωής. Πόσες φορές θα δεις το ηλιοβασίλεμα στη ζωή σου, κύριε
Μπόουλς; Και σαν πόσες, δηλαδή, αφού το δεις, θα ξεκολλήσεις το μακό από τη
σάρκα σου, θα καταλάβεις πως έχεις ίλιγγο ζωής, θα δεις ολοκάθαρα όλα τα
χρώματα του χρόνου, ωραία μυρωδιά που θα έχει ο θάνατος – θα πέφτει σαν νιφάδες
από άρρωστο κόκκινο και μέσα σου μπορεί να ανεβαίνει και να κατεβαίνει μια
λέξη, και άλλη μια και όλες μαζί να φτιάξουν ένα ποίημα που άλλοτε θα ανεβαίνει
και άλλοτε θα κατεβαίνει, αλλά να σου πω την αλήθεια ποιος χέστηκε για το αν
ένα ποίημα ανεβαίνει ή κατεβαίνει;
Εγώ σου λέω
πως όλα άρχισαν όταν ήρθε εκείνος ο μεγάλος θάνατος , ένας χρόνος τυφλός που
πέφτει από παντού – ροκανίδι, κατάλαβες, βρεγμένο ροκανίδι στο καρύδι του
λαιμού. Εμποτισμένο με ωραία βότκα και ωραίο μπέρμπον και ακόμη πιο ωραίο αίμα
και ιδρώτα από έρωτες που είναι ανέξοδοι, αλλά έχουν και κάτι στρογγυλούς
βράχους από τους οποίους βουτάς – ξέρεις τώρα, ανάμεσα στα πόδια βρίσκονται,
βουτάς και μετά αν δεν πνιγείς πνίγηκες.
Επίσης,
σημείωσε και κάτι άλλο: σε αυτό το ρημάδι τον κόσμο υπάρχουν μπλε ποιήματα,
νεκροταφεία αυτοκινήτων, μεγάλοι θόρυβοι, λευκοί θόρυβοι, κίνδυνοι δωματίων,
δελτία θυέλλης, η σιωπή και το υπέρ της, το τέλος ενός φεγγαριού γεμάτου
φεγγάρια, ένα μπλε μπαλκόνι, ο κοσμικός νους και κάμποσα άλλα που μπορεί τώρα
να σου φαίνονται άσχετα μεταξύ τους, ένα πολυπλόκαμο δίκτυο από φιλολογικές
κατασκευές, αλλά καλό είναι να τα κρατήσεις όταν θα βρεθείς να μην έχεις τίποτα
άλλο από αυτά.
Ο καθένας και
τα σπασίματά του και οι ρωγμές του. Όχι, δεν είναι μόνο αυτά – εκτός αν θέλεις
να είσαι η drama
queen του εαυτού
σου. Αυτό που κάνει διαφορετική τη μια ρωγμή από την άλλη είναι τι λουλούδια
φύονται στο ενδιάμεσο. Τυχαία νομίζεις ο Καρούζος βρήκε εντελβάις στις δικές
του ή ο Μπουκόφκι είδε να απλώνονται παντού γλαδιόλες;
Αν το σπάσιμο σου δεν βγάζει κάτι, αν είναι
μια ανέξοδη ένταση, μια έκρηξη δίχως πάθος για κάτι, τότε μην διαβάσεις για τον
Άνθρωπο που έσπασε γιατί δεν θα το καταλάβεις. Αν δεν σου λέει κάτι ο Μπίλι και
ο Κάπτεν Αμέρικα και η ακατάλυτη αίσθηση ενός εν εξελίξει παρόντος με όρους
ελευθερίας, μην διαβάσεις τίποτα από τον Άνθρωπο που έσπασε. Αν πιστεύεις πως ο
στόχος δεν είναι το κεφάλι, να το κάψεις το βιβλίο – είναι επικίνδυνο για
εσένα. Αν δεν ξέρεις τι συνέβη με το Space Oddity, τότε ζεις σε ένα παράλληλο σύμπαν
και δεν θα γνωρίσεις ποτέ τη Sister
Morphine και δεν
θα περάσεις απέναντι. Γιατί αυτό το βιβλίο είναι μια γέφυρα. Ένα από εδώ και
ένα από εκεί. Είναι το «είμαστε κι εμείς που δεν έχουμε καμία σχέση με τους
άλλους από εκεί». Θυμάσαι τι έλεγαν οι Pink Floyd; Us and them. Δεν πάει αλλιώς, δεν μπορεί όλα τα
φορτία σάρκας να είναι ευγενή. Δεν θα έβγαινε ο λογαριασμός. Δεν πάει έτσι.
Είναι οι λυπημένοι και οι happy
few.
Μόνο που οι happy few είναι οι κατεξοχήν λυπημένοι. Όχι για
τα τρέχοντα, τα καθημερινά, μα για εκείνα τα θαυμαστά, τα απόκρυφα, για τις
ωραίες Σκωτίες των λουλουδιών, για το φάσμα της ζωής, για την έκλαμψη της
διαίσθησης, για τον ακριβισμό της ήττας και την παραίσθηση μιας νίκης, για της
αγάπης τον άγονο αγώνα.
Αν όλα αυτά
σου λένε κάτι, τότε να διαβάσεις τον Άνθρωπο που έσπασε, γιατί ένα κομμάτι σου
θα βρίσκεται εκεί μέσα. Ένα χαμένο ίχνος που κάπου μπορεί να σε οδηγήσει. Πάντα
περισσεύει ένα κομμάτι δέρματος – η εξωτερική στοιβάδα του σε εκείνο το σημείο
που έχεις τη μεγαλύτερη εκδορά. Σε εκείνο το σημείο κάποιος σε βοηθάει να
σκάψεις λίγο ακόμη. Να βρεις ιστό και να δεις τι υπάρχει κρυμμένο. Αυτό το
βιβλίο θα σε βοηθήσει, αν και δεν το είχε σκοπό να γίνει λογοτεχνική Μητέρα
Τερέζα.
«Ο Άνθρωπος
Έσπασε» είναι μια συλλογή άγριας αύρας, είναι θαμμένο μουρμουρητό, ένα μπλουζ
που θα μπορούσε να τραγουδήσει ο Ντίλαν Τόμας ή ένα ποίημα που θα έγραφε ο Μ.Μ.
Κινγκ καθώς το νερένιο ηλιόφως θα έκανε τα δάχτυλά του να δείχνουν υπερφυσικά,
σχεδόν μυθικά. «Ο Άνθρωπος Έσπασε» είναι η καλλιγραφία μια μεγαλόψυχης
αυταπάτης. Είναι ένας πόνος εμπρηστικής ισχύος. Μια σωματική χαρά για την
έλλειψή της. Ένας βρυχώμενος καταρράκτης φωνών. Ένα αποκάρωμα λέξεων σκοτεινής
οικειότητας.
Το έχω γράψει
για κάποια άλλη συλλογή του Σταυρόπουλου. Η γυναίκα στην ποίησή του είναι σαν
μια αξιοπόθητη αμφιβολία. Ένα αφέσιμο αμάρτημα με το οποίο έχεις σχέση έλξης
δίχως αυτοπειθαρχία. Η γυναίκα είναι η σωματικά απτή μουσική που προκαλεί
ερεθισμούς ψυχογραφικής υφής. Δεν έχουμε να κάνουμε με φειδωλή γοητεία γεμάτη
μικροαστισμούς και εγκεφαλικές περιδινήσεις. Η σχέση της ποίησής του με τη
γυναίκα είναι σαν ανοιχτό μαγκάλι. Είναι σαν μια φωνή που σπιθίζει από κέφι,
αγάπη, απόγνωση, παρόρμηση, αφοσίωση, θέλγητρα, χέρσες εκτάσεις, φασματικά
λίμπο και δέος – μπόλικο δέος.
Έχει, όμως,
και μια μουσική η ποίηση του Σταυρόπουλου. Το παραδέχεται και ο ίδιος όταν στην
κατακλείδα τούτης της συλλογής αποτίει φόρο τιμής σε μια δέσμη από τριαντάφυλλα
της ροκ. Και είναι εμβαπτισμένη σε διάλυμα από λογοτεχνία ωραία και καίρια και
όλο αυτό μαζί φτιάχνει ένα αμάλγαμα που εκτείνεται από την οξεία δριμύτητα και
το σαρκασμό έως το ρομαντικό ανασασμό και την επισφαλή κατάπληξη.
Η ποίηση του
Σταυρόπουλου μου θυμίζει εκείνην την εξαίσια φράση του Τζον Τσίβερ: «Τα πάντα
κρέμονται από μια κλωστή πλην όμως στο φως του δειλινού». Αυτή η σκιαμαχία της
αγωνίας με την ελπίδα, της πραότητας με την αγριότητα, του θάλπους με την
παραφορά, του ενεργητικού πάθους με το βίαιο λαχτάρισμα δεν δημιουργούν μια
αντίφαση, αλλά ένα ποιητικό σώμα που λειτουργεί με όλες τις συντεταγμένες του
απλωμένες, με όλα τα πανιά του ανοιχτά, με το βαρυτικό του κέντρο σε φάση
οξυμμένης ευαισθησίας.
Και
καταλήγουμε πάλι στην αρχή. Στην αρχή των πάντων.
Διότι όλα άρχισαν όταν ο Άνθρωπος έσπασε και
είδε τα κομμάτια του να λέγονται σκοτάδι και νεφέλωμα και φλοίσβος και βύθισμα.
Από εκείνα τα βάθη, ο κρετίνος ο Πέρι Κόμο τραγούδησε τη Γκλεντόρα και ο Τζιμ
Μόρισον τραγούδησε το This
is the end, και οι Ρόλινγκ Στόουνς τα έβαψαν όλα
μαύρα και οι Κινγκ Κρίμσον έψαλαν το Epitaph και η Μάριαν Φέιθφουλ, αυτή η λυγμική
πριγκίπισσα χαρτογραφούσε τις αποχρώσεις της λύπης και ο Νικ Κέιβ γινόταν ο
καπετάνιος του πόνου του και ο Σταυρόπουλος έγραψε αυτή τη συλλογή που έχει το
σουλούπι μιας αντανάκλασης, μιας πράξης πίστεως ενός μαύρου που θυμίζει Πιέρ
Σουλάζ.
Στο μεταξύ, ο
Ινδιάνος είναι ακόμη πάνω στον ώμο σου. Κι ένας
ψυχοπαλμός και ένα πικρόχορτο και η ζωή, πολλή ζωή – σαν νερό που ανεβαίνει και
πλένει τα σπασίματα.
ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΜΑΡΙΝΟΣ, Fractal,
8.07.2015
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΕΔΩ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου