Η γυναίκα, το σώμα, η θάλασσα, η
μήτρα, το έμβρυο, ο κόσμος και ο θάνατος
Mεταμορφώσεις και σημεία του ανδρικού
φαντάσματος στην τετραλογία του Σταύρου Σταυρόπουλου με αφορμή το ΚΑΠΝΙΣΜΕΝΟ
ΚΟΚΚΙΝΟ (εκδ. Σμίλη, 2013)
Από την Πέπη
Ρηγοπούλου
Η γυναίκα: Στον
πληθυντικό που είναι ο επίμονος ενικός. Πανταχού απούσα στην παρουσία της και
αντιστρόφως. Πεισματικά σιωπηλή συνομιλήτρια. Φωτογραφία, το βέβηλο εικόνισμα
της νεωτερικότητας, ξόανο βέβηλης θεάς που ακούει τις κατηγόριες με ένα
αδιόρατο, αρχαϊκό χαμόγελο. Ξέρει πως είναι οι προσευχές του άθεου στην θεά
επιθυμία. Οι προσευχές τής αναθέτουν υψηλές αποστολές: Να ζωντανέψει τον έρωτα,
να νικήσει τον ζόφο, να ξαναγεννήσει τον κόσμο: Όλες οι υψηλές αποστολές που ο
άντρας προσκυνητής της αναθέτει έχουν να κάνουν με το πιο ασώματο που υπάρχει:
το σώμα. Αλλά γυναίκα, μισητή, πολυπόθητη, τροφός της αγάπης, διαλύεται
άσπλαχνα, έτσι μας λέει ο άντρας, στο πρώτο άγγιγμα που απαιτεί.
Το σώμα:
Απωθημένο συνώνυμο της γυναίκας. Αποτελείται από λαιμό, ώμους, μπράτσα, γοφούς,
μηρούς, κνήμες. Το σώμα: Κατ’ εξοχήν
αποτελείται από τα στήθη, από όπου ρέει το πολυπόθητο γάλα που είναι ζωή ή
θάνατος. Το σώμα: Εξαρτήματα που η μεγάλη κούκλα, γυναίκα –απάτη, Πανδώρα /Λούλου,
πρόγονος όλων των γυναικών, Πανδώρα/
Λούλου, καλόν κακόν αντ’ αγαθοίο, όμορφο
κακό στη θέση του καλού, κληρονόμησε από τον επίβουλο Ερμή, τσιράκι του Δία,
προστάτη των κλεφτών, εργολάβου του κάτω κόσμου. Εξαρτήματα που ο γλύπτης
εραστής, προσκυνητής και καταστροφέας συνθέτει με αγωνία για να τα δει να γκρεμίζονται
σαν τα έργα εκείνα που ο Τίνγκελι έστηνε μπροστά στα μάτια των θεατών του στην
ατομική βάση του Άλαμο για να τα κάνει να χορέψουν και μετά να σωριαστούν σε
κομμάτια ή στεριανά ναυάγια.
Η θάλασσα: Το πιο μεταφυσικό από τα πραγματικά. Το πιο υλικό από τα
όνειρα. Γαλήνια και τραυματισμένη. Επιθυμητή και τρομακτική. Τρομακτική διότι
είναι επιθυμητή. Επίμονη, διαβρωτική. Κρύβοντας στο βυθό της το αβάσταχτο.
Καλώντας μας για μια κατάδυση που δεν εγγυάται επιστροφή. Από στιγμή σε στιγμή,
από στίχο σε στίχο, ποίημα σε ποίημα, έτοιμη να ξεχειλίσει ανεξέλεγκτα, να
δώσει τον λόγο στους πνιγμένους, να μας δείξει τις ζωές μας φυλακισμένες
ανάμεσα στις υποβρύχιες της σπηλιές. Η θάλασσα. Πηγή της ζωής, μήτρα του
θανάτου. Γοργόνα/ Μέδουσα μεταμφιεσμένη σε Γοργόνα /Παναγιά ή το αντίστροφο.
Μονίμως εγκυμονούσα το άδηλο, το επίβουλο ή το λυτρωτικό.
Η μήτρα: Πρώτο
και τελευταίο καταφύγιο. Άλτερ έγκο της θάλασσας, υγρός κόσμος που γαληνεύει
είτε φουρτουνιάζει και λυσσομανά σαν μια θάλασσα απόρριψης. Αλτερ έγκο της γης που μας γεννά και που μας περιμένει
να επιστρέψουμε σε μεγάλα πιθάρια που μας φιλοξενούν σε στάση εμβρύων ή σε
μικρές τεφροδόχες που μας δείχνουν τον φόβο σε μια χούφτα όχι σκόνη αλλά
στάχτη. Σκότος νηδύος. Σκοτάδι υγρό που
είναι ο νομοθέτης της ζωής θεών και θνητών. Ιερός ναός που επικαλείται χωρίς να
γνωρίζει αν θα εισακουστεί ο κάθε οργασμός. Από την μήτρα της γης και της
θάλασσας, την μήτρα του οργασμού αναδύεται το έμβρυο.
Το έμβρυο: Η προσφιλής μεταμόρφωση των ερώτων : εραστή
είτε ερωμένης. Όταν στις διαχύσεις τους οι εραστές γίνονται μωρά, ζουν απλώς το
προκαταρκτικό στάδιο. Προπονούνται για να γίνουν έμβρυα, ανθρώπινα είτε προ-ανθρώπινα.
Το έμβρυο αναδεύει μέσα στην μήτρα, μέσα στην θάλασσα. Κουλουριάζεται, παίρνει
την πρωταρχική στάση που γνωρίζει από
πάντα, και που την ξαναθυμούνται οι μύστες, αυτοί που
ονομάζονται και διπλο- γεννημένοι και επίσης οι νεκροί στις προϊστορικές ταφές. Ο άντρας αναθέτει στην γυναίκα, στην θάλασσα, στην μήτρα,
στο έμβρυο, το ανέφικτο που επιμένει να θεωρεί αυτονόητο: Να ξαναγεννήσει τον
κόσμο. Θα πείτε: Στην πραγματικότητα
αναθέτει στην γυναίκα-θάλασσα-μήτρα να ξαναγεννήσει τον ίδιο ως έμβρυο. Να τον
ξαναγεννήσει σωστά. Ως αθάνατο.
Ποίηση βέβηλη και ιερή: ξόρκι για να μας ξεχάσει ο θάνατος.
Πέπη Ρηγοπούλου
Η εφημερίδα των Συντακτών, 17.5.2015
*Η Πέπη
Ρηγοπούλου είναι καθηγήτρια Ιστορίας της Τέχνης και Αισθητικής, Επικοινωνίας
και Τεχνολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ ΦΥΛΛΟ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΕΔΩ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου